Budynek z piekła rodem na Dolnym Śląsku. Znają go służby, a jego mieszkańcy walczą z żywiołami

Ten duży, czterokondygnacyjny i dwuklatkowy budynek istniał już na początku XX w., kiedy do Sobięcina, odrębnej ówcześnie od Wałbrzycha miejscowości, jeździły tramwaje ze Szczawienka, a lokalna kopalnia mieszcząca się w kompleksie szybów Siostrzanych (Schwester) dawała zatrudnienie. Budynek mieszkaniowy wielorodzinny oznaczony obecnie nr 69 nie stanowił zapewne zaplecza mieszkalnego dla pracowników mieszczącej się na osiedlu zwanym dziś Palestyną huty żelaza Vorwärts, którą zamknięto w latach 80. XIX w.

Położenie tego budynku - w dużej odległości od jezdni - sprawiło, iż powstał przy nim przystanek najpierw tramwajowy, potem autobusowy dla linii jadących w kierunku Wałbrzycha. Przez to jego okolica stała się nieformalnym lokalnym centrum komunikacyjnym tej części dzielnicy.
Kiedy gmach ten stał się osławiony? Zapewne już nikt nie pamięta. Jednak stopniowe wyludnianie się kolejnych mieszkań w obu klatkach tego budynku w ostatniej dekadzie tylko przyspieszyło mnożenie dziwnych zdarzeń, jakie tu zaszły.

Budynek przy ul. 1 Maja 69 w Wałbrzychu w dolnej części Sobięcina nazywanej Palestyną

- W latach 2014-2023 interweniowaliśmy w tym budynku ponad 40 razy. W ciągu dekady było tu 12 pożarów, dwa alarmy były fałszywe, a 27 razy przyjeżdżaliśmy tu do lokalnych zagrożeń miejscowych - wylicza Tomasz Kwiatkowski, oficer prasowy KM PSP w Wałbrzychu. Temat "problematycznego budynku" przewija się w raportach wałbrzyskich służb regularnie.

Liczba 41 strażackich meldunków nie obrazuje ogromu nieszczęść, jakie spadły na ten gmach i jego mieszkańców, takiej "statystyki", czy kroniki wypadków nie ma żaden inny wałbrzyski budynek, a może też nie ma podobnego w całym regionie.

I tak, w listopadzie 2014 roku strażacy pomagali policji w otwarciu jednego z mieszkań w tym budynku, by dostać się do jego mieszkańca, a w grudniu z kolei nieśli pomoc mieszkańcom górnych kondygnacji, którzy podejrzewali zagrożenie ulatniającym się tlenkiem węgla. Rok 2015 zaczął się od pożaru. Wybuchł na początku stycznia w pustostanie i gasiły go trzy zastępy strażackie, w marcu zaś wykonywano tu pomiary na obecność czadu. W miarę spokojnie było tu też w kolejnym roku. Ten upłynął pod znakiem płonącej w kwietniu i w czerwcu wersalki. Niestety nie wiemy, czy to był jeden i ten sam mebel uporczywie imający się płomieni, czy też dwa różne. W 2016 roku w sierpniu, czyli poza okresem grzewczym, mieszkańcy z górnych pięter zgłaszali też "cofnięcie się dymu w kominie".

Jednak apogeum niefortunnych zdarzeń nastąpiło w 2017 roku. Wówczas służby interweniowały tu dziesięć razy. 30 stycznia po godz. 14 płonęło jedno z mieszkań na pierwszym piętrze, ogień gasiło siedem zastępów straży. Ewakuowano 20 mieszkańców, trzy osoby poszkodowane wymagały pomocy medycznej.

Trzy wozy strażackie parkowały pod tym budynkiem również 9 lipca. Paliło się w pustostanie, płonęły opony i śmieci przy budynku, dym cofał się w kominach różnych mieszkań i sprawdzano, czy nie ulatnia się czad. Dodatkowo w sierpniu mieszkańców górnych kondygnacji zaczął nękać przeciekający dach. Był też jeden alarm fałszywy, a w czerwcu tego feralnego roku mieszkaniec pierwszego piętra dostrzegł w domu owady - szerszenie. Strażacy nie potwierdzili ich obecności. Odleciały lub były widoczne wybiórczo.

Znacznie spokojniej było w 2018 roku, kiedy to w styczniu strażacy gasili piankę montażową w lokalu na parterze, a w czerwcu komórkę gospodarczą. Dodatkowo, w listopadzie przez cofający się dym w kominie zatruł się jeden z mieszkańców wyższych kondygnacji. W 2019 roku były tu trzy pożary, w tym 4 lutego. Wówczas pustostan na parterze gasiło pięć zastępów straży. Dwukrotnie w budynku i przy nim płonęły też śmieci. Mimo tych strat pech ciążący nad gmachem zaczął zataczać szersze kręgi, bo w styczniu przy budynku doszło do zdarzenia drogowego i służby usuwały z jezdni plamę oleju zagrażającą bezpieczeństwu kierowców.

W 2020 roku trzy razy strażacy przyjeżdżali pod nr 69 by gasić śmieci, palące się sadze w kominie oraz sprawdzać przyczynę pojawienia się dymu na korytarzu, zaś 17 czerwca o godz. 21.30 odnotowano tu inwazję chrabąszczy. W przeciwieństwie do wcześniejszego ataku szerszeni, nie sklasyfikowano tego zgłoszenia jako alarm fałszywy.

Rok później służby interweniowały pod feralnym adresem sześć razy, pech rozhulał się tu nie na żarty. Z budynku zwisała część komina, piwnica tonęła w wodzie, w toalecie ktoś rozlał benzynę i tradycyjnie już cofał się dym w kominie. Dwa zdarzenia dotyczyły jednego mieszkania na parterze. Pierwsze nastąpiło w nocy 24 lutego.

- Tuż po godzinie 1 w nocy wezwano nas w związku z zadymieniem w mieszkaniu na parterze. Zgłaszający twierdził, że ktoś wrzucił przez okno "coś palącego się" - mówił wówczas Robert Strojny z KM PSP w Wałbrzychu.

Mieszkanie zasnute było gęstym dymem. Zgłaszający i poszkodowana mieszkanka tego lokalu próbowali wietrzyć, ale niewiele wskórali.

- Podpalona była rama okienna, co stanowiło zagrożenie zatruciem dymem pożarowym przez lokatorkę. Pożar okna ugaszono, mieszkanie oddymiono - zaznaczał Strojny.

Drugi raz strażacy przyjechali do tego feralnego mieszkania w maju, tym razem by pomóc policji w otwarciu mieszkania. Znaleziono w nim martwego człowieka. Na udzielanie pomocy było już za późno.

W 2022 roku w budynku mieszkała już garstka niedawnych mieszkańców, a służby nadal przyjeżdżały, by zabezpieczać strop, zatkany przewód kominowy i dwukrotnie w lecie wypompowywać wodę z zalanej piwnicy. W ostatnim roku tej koszmarnej dekady odnotowano tu jeszcze zadymienie - jeden z lokatorów "skombinował" przewody miedziane i wypalał je próbując pozyskać miedź na terenie budynku. W 2023 roku odnotowano tu również próbę samobójczą oraz zderzenie przy budynku samochodu z latarnią uliczną.

Obecnie w gmachu pozostało niewielu lokatorów, a i tych czeka zmiana adresu. Feralny budynek przeznaczony jest do kompleksowego remontu, a po nim powstałe nowoczesne mieszkania komunalne będą przydzielane nowym lokatorom.

- Jeszcze w styczniu planujemy ogłosić przetarg na dokumentację projektową planowanej przebudowy. Budynek przejdzie kapitalny remont, powstanie tu m.in winda, nowy dach niepokryty papą, mieszkania zyskają nowe instalacje i inny rozkład pomieszczeń. Zagospodarowana też będzie przestrzeń wokół gmachu - wylicza Kacper Nogajczyk z Miejskiego Zarządu Budynków w Wałbrzychu.

Spółka miejska wyremontowała w ostatnich latach kilkanaście budynków różnych częściach miasta i przymierza się do kolejnych remontów.
Pechowa "sześćdziesiątka dziewiątka" zacznie nowy etap swojego istnienia. To również szansa na zakończenie pasma niefortunnych zdarzeń, które przydarzyły się w tych murach.

Budynek przy ul. 1 Maja 69 w Wałbrzychu ma za sobą wiele nietypowych zdarzeń. Teraz czeka go remont